Z wielu łańcuszków, które ostatnio zalewają Facebooka, ten wydaje mi się najbliższy mojemu czytelniczemu sercu. Chodzi o książki, które… No właśnie… Podejrzewam, że książkowy łańcuszek na Facebooku zmutował wielokrotnie i do końca dziś już nie wiadomo, o wybór jakich książek chodzi – czy tych będących inspiracją, przełomem, czy po prostu „ważnych”. Dla mnie wiele z nich stanowi i swoistego rodzaju przełom, i inspirację dla życiowej drogi; wiele z odcisnęły piętno językowe, wyrysowało pasje i zainteresowania, ale wszystkie są znakomitą okazją do wspomnień.
1. „Pisarczyk z Florencji”. Raptem krótkie opowiadanie, które pamiętam jako pierwsze przeczytane w życiu; które zapadło głęboko w pamięć do dziś. Po prostu.
2. „Chłopi”. Władysław Reymont. Jedna z niewielu obowiązkowych lektur szkolnych, które przeczytałem … z radością. Nie od dziś wiadomo, że „lektura szkolna” bardzo skutecznie zabija chęć do czytania, zwłaszcza gdy jest zadana „za karę”. Jak pamiętam, także i „Chłopi” byli dla mnie karą za jakieś przewinienie. Na szczęście nie była to żadna mordęga, a czysta przyjemność. No i to zdziwienie nauczyciela…
3. „Pan Tadeusz”. Adam Mickiewicz. Nie tylko "epopeja narodowa", nie tylko kanon polskiej literatury romantycznej. Po prostu piękny język, piękna opowieść o Polsce, piękna opowieść o ludziach. I ta poezja! Słyszałem o człowieku w Wolsztynie, który zna tę opowieść na pamięć i to na wyrywki. Nie wiem, czy to wolsztyńska legenda miejska, czy rzeczywiście ktoś taki istnieje. Wcale bym się jednak nie zdziwił. „Pan Tadeusz” pozwala się zakochać.
4. „Pan Samochodzik i ...”. Zbigniew Nienacki. Ta wielotomowa opowieść o "muzealniku Tomaszu" ukształtowała we mnie chyba wszystkie pasje: historyczne, przyrodnicze, krajoznawcze... Chciałem, jak i on, być muzealnikiem, tropić zaginione skarby. Ostatecznie wygrała pasja przyrodnicza, też zresztą obecna w książkach Nienackiego, ale zainteresowanie historią sztuki, sprawami odnajdywania i odzyskiwania skradzionych przez Niemców podczas wojny dzieł sztuki, pozostało do dziś.
5. Winnetou. Karol May. No cóż, "od tego wszystko się zaczęło". Prawie wszyscy chłopcy czytali Maya, czy Coopera, ale tylko niektórym udało się przeobrazić owe młodzieńcze fascynacje "wodzem Apaczów" (którego, przypomnę, nigdy nie było!!!) w poważne zainteresowania antropologiczne, historyczne... Ja miałem to szczęście, że po przeczytaniu tej książki natrafiłem na ludzi Polskiego Ruchu Przyjaciół Indian, którzy sprawami Indian – ich historią, kulturami, religiami, współczesnością, promowaniem ich współczesnej filozofii – zajmują się na poważnie. Nie będzie zatem przesadą, że „Winnetou” był taką prainspiracją dla współczesnych Biegów Na Rzecz Ziemi.
6. „Droga nadziei”. Lech Wałęsa. Mówcie, co chcecie, ale dla mnie nadal to wielki człowiek o ogromnych zasługach. Nawet, jeśli w wolnej Polsce zaliczył kilka wpadek, to i tak jest dla mnie ucieleśnieniem polskich marzeń o wolności. Nie byłoby Wałęsy, nie byłoby Solidarności, Sierpnia’80 i polskiej drogi do wolności w 1989r. Współcześni komentatorzy skupiają się na ocenie Wałęsy jako prezydenta III RP – i wg nich nie wypada ona oszałamiająco, ale to właśnie charyzma pierwszego przewodniczącego NSZZ „Solidarność” stworzyła 10-milionowy klin w komunistyczne podbrzusze.
7. „Droga do ekorozwoju”. Stefan Kozłowski. Moja prywatna „droga ekologiczna” zaczęła się w wieku 12 lat. Ekologią zacząłem się interesować w czasach, gdy na dźwięk tego słowa pukano się w czoło pytając „po ch… ci to”. Niezrażony szedłem dalej. Po drodze była „Droga do ekorozwoju”. To jedna z pierwszych pozycji w wolnej Polsce wskazująca na konieczność (i możliwość) godzenia rozwoju z potrzebami ochrony środowiska. To wykładnia filozofii, która jest mi bliska do dziś.
8. ”Odmieniec”. Fred Bodsworth. Ech, czas powrócić do ponownej lektury wspaniałej opowieści o miłości gęsi dwóch różnych gatunków i miłości ornitologa podążającego ich tropem do Indianki, którą poznaje w Kanadzie. Dla mnie indianisty i ptasiarza w jednym taka kompilacja to miły memu sercu wątek. Jeden ze znajomych na FB skomentował, że to okropne romansidło. Bez przesady. To opowieść o pokonywaniu granic. Fajna.
9. „Pochowaj me serce w Wounded Knee”.Dee Brown. Wstrząsająca, smutna i prawdziwa opowieść o "podboju Dzikiego Zachodu", swoistego rodzaju kronika hańby tego, co jedni ludzie zrobili innym ludziom. Przeczytałem dotąd tę książkę jedynie we fragmentach, ale wystarczyło, by zapadła w pamięć. Tytuł absolutnie do przeczytania! Opowieść mocna i trudna. Ale potrzebna.
10. „Leki na miłość”. Louise Erdrich. Znowu Indianie, choć to indiańska współczesna rzeczywistość rezerwatów i miast. Smutna rzeczywistość. Ale ważny tytuł. Czytałem z 2-3 razy, ale i tak jeszcze nieraz do niej wrócę.
11. „Rzeka”. Philippa Forrester. Książka o tym, jak przyroda może być najwspanialszym sąsiadem. Belestrystyczne zaproszenie do pozostania ekologiem i obserwatorem przyrody.
12. „Gościu. Auto-bio-Grabaż”. Krzysztof Grabowski i Krzysztof Gajda. Twórczość Grabaża stała się - i nie jest to już dla nikogo żadną nowością – inspiracją dla wielu spraw, którym poświęcam się obecnie. Grabaż to mistrz słowa, człek wielkiej wrażliwości i strasznie ciekawa osobowość. Skromny, bardzo życzliwy innym facet. Żadne gwiazdorstwo, za to mnóstwo pozytywnych emocji. Jest cierpki dla niesprawiedliwości i chamstwa, ale dla „swoich” – rewelacyjnie serdeczny i ciepły. O sobie, życiu, miejscach i ludziach mówi Grabaż w tej autobiografii. A drugi Krzysztof - Gajda znakomicie to wszystko ujął. Czyta się ... uuuuu ... rewelacyjnie!
Do tej listy spokojnie można by dopisać setki innych tytułów. Nie chodzi jednak o ściganie się na liczbę przeczytanych woluminów, o chwalenie się znajomością „znakomitych tytułów”. Pokazałem to, co zapadło mi w pamięć w sposób szczególny i to co jest nadal dla mnie ważne. Teraz sami spróbujcie taką listę stworzyć. I pochwalcie się. Każdy z nas może być inspiratorem dla innych.
